Foto: ANP
In België is er ‘geen algemeen bewijs dat de prijsstijgingen in 2022 werden veroorzaakt door een opportunistische toename van de winstmarges’. Er is dan ook vorig jaar geen sprake geweest van wijdverspreide graaiflatie, stelt de Nationale Bank van België (NBB).
‘Graaiflatie’ is een samentrekking van de woorden ‘graaien’ en ‘inflatie’, die wordt gebruikt om de praktijk te beschrijven waarbij bedrijven de prijzen opdrijven om winsten disproportioneel te verhogen, legt de NBB uit. “Graaiflatie verwijst specifiek naar de mogelijkheid van ondernemingen, door de algemene snelle prijsstijgingen, om hun prijzen te verhogen tot boven het niveau dat werd gerechtvaardigd door hun eigen hogere kosten. Dat weerspiegelt dus een situatie waarin opportunistisch winstbejag zou bijdragen aan de inflatiedruk.”
Onderzoek naar omzet en kosten
Om te kijken of dit fenomeen zich in België voordeed, analyseerde de bank de gegevens van ongeveer 105.000 ondernemingen en onderzocht het hun omzet en kosten. De kosten bevatten de aankopen voor goederen en diensten en lonen. Als de omzetgroei groter is dan de groei van de kosten, wijst dat erop dat een onderneming haar prijzen meer heeft verhoogd dan wat nodig is om de stijgende kosten te dekken en haar marge te beschermen. Als de omzetgroei anderzijds lager is dan de toename van de kosten, wijst dat erop dat een onderneming haar prijzen heeft verhoogd, maar niet haar marge.
De meeste bedrijven konden hun kostenstijgingen niet volledig doorrekenen, aldus de analyse. In feite waren de hogere aankoopkosten de voornaamste oorzaak van de prijsstijgingen, in veel mindere mate gevolgd door de loongroei. “De prijsstijgingen in België in 2022 werden dus niet door hogere marges veroorzaakt. Dat is in tegenstelling tot veel boodschappen die overheersten in de media”, aldus de NBB.
