Paul Holmbeck. - Foto: Peter Roek
De biologische sector in Nederland heeft grote potentie, maar het marktaandeel ligt nog op een magere 3,2% en het aandeel biologische areaal op 4%. De Europese Unie heeft de ambitie dat in 2030 25% van het areaal biologisch is. Om dit te behalen werkt de Nederlandse overheid aan het opstellen van een actieplan voor de groei van biologische productie en consumptie. Paul Holmbeck heeft in Denemarken een grote rol gespeeld in het opschalen van biologisch en presenteerde 17 juni zijn aanbevelingen voor Nederland.
Denemarken loopt in Europa flink voor op het gebied van biologisch, samen met Oostenrijk en Zwitserland. In Denemarken is biologisch goed voor een marktaandeel van 12,8% in 2020. Holmbeck heeft hierin vijfentwintig jaar zijn bijdrage geleverd via belangenorganisatie Organic Denmark. Nu heeft hij zijn eigen adviesbureau en schreef hij een rapport met aanbeveling voor het actieplan in opdracht van BioNederland. Het rapport wordt pas later gepubliceerd door BioNederland, maar Holmbeck wil de hoogtepunten voorafgaand alvast delen. “Er is geen reden waarom bio in Nederland niet zo groot kan zijn als in Denemarken. Daarvoor zijn drie factoren belangrijk: een goed beleid vanuit de overheid, een marktinitiatief om de verkoop van biologische producten te stimuleren en het uitbreiden van de productiecapaciteit door samenwerkingen binnen de sector.”
Boeren, retail en consumenten moeten gestimuleerd worden om met biologisch aan de slag te gaan
Het rapport werd vrijdag 17 juni aangeboden aan het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Holmbeck hoopt dat zijn aanbevelingen worden meegenomen in het actieplan. “Het is belangrijk dat biologisch een grotere rol gaat spelen in Nederland. De EU heeft doelen vastgesteld en het is ook nodig om ons landbouwbeleid te herzien. Maar dit gebeurt niet vanzelf. Boeren, retail en consumenten moeten gestimuleerd worden om met biologisch aan de slag te gaan. Mijn eerste aanbeveling is dan ook dat er nu actie moet komen: door het EU-landbouwbudget ook te gebruiken om biologische transities te stimuleren. Dat kan op hele korte termijn al en dat is een grote kans”, vertelt Holmbeck.
Prijsniveau gelijktrekken
“De consument betaalt nu extra voor de inzet van biologische boeren op het gebied van biodiversiteit, watergebruik en bodemgezondheid. Dat weerspiegelt zich ook in de prijs in de supermarkt. Die moet gelijk getrokken worden met gangbare producten: er moet meer betaald worden voor de milieuschade die deze producten aanrichten. Wat ze in Denemarken bijvoorbeeld doen is een heffing op gewasbescherming maar dat kan ook op kunstmest en antibiotica. Het geld dat dit oplevert, wordt weer terug geïnvesteerd met subsidies voor de omschakeling naar biologisch bij boeren.” Naast deze strategie ziet Holmbeck ook een simpelere manier om het prijsniveau gelijk te trekken. “Verlaag de BTW op biologische producten. Of nog beter, geen heffing. Hiermee wordt de prijsbarrière weggehaald voor de consument en dat is nu vaak het grootste obstakel.”
Ik denk niet dat klanten zomaar weg zullen lopen van het biologische assortiment
In tijden van grote prijsstijgingen van voedsel, is het logisch dat consumenten grijpen naar de goedkoopste voedingsmiddelen in plaats van de duurdere biologische variant. Holmbeck denkt niet dat klanten zomaar weg zullen lopen van het biologische assortiment: “Tijdens de kredietcrisis in 2008 zag je in Denemarken zelfs dat het aandeel bio aankopen groeide. Consumenten vonden het toch belangrijk om goede producten te kopen. De inflatie waar we nu mee te maken hebben is natuurlijk anders: alles wordt duurder. Toch zijn de eerste geluiden die ik hoor vanuit de Deense retail dat consumenten kiezen voor goedkopere opties binnen het biologisch assortiment. Dat is dan ook een van de aanbevelingen: verschillende prijsniveaus.” Als voorbeeld noemt Holmbeck biologische meel in Denemarken. De duurste variant is vier tot vijf keer zo duur als de goedkoopste versie. “Met die prijsniveaus kunnen consumenten in duurdere periodes makkelijk ook een keuze maken die past in de portemonnee maar nog wel biologisch kopen.”
“De biologische sector moet zich als één front inzetten voor de ommezwaai. Telers, verwerkers en verenigingen als BioNederland moeten zich verenigen om biologisch op de kaart te zetten. Hoe dat kan, leg ik ook uit in het rapport. Ook samenwerkingen met retail zijn belangrijk: laat de supermarkten zien wat de meerwaarde is van een groot biologisch assortiment. Uit onderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat consumenten die veel biologisch kopen, meer besteden en meer producten kopen in een supermarkt. Er zitten zoveel kansen in de biologische sector, ze moeten alleen nog volledig benut worden. Er is in Europa maar één mogelijkheid voor biologisch en dat is vooruit. Daarvoor moet de biologische sector zelf ook een grotere rol in gaan spelen.”
