IntelligentFood bedenkt nieuwe voeding uit reststromen

Veel voedsel in Nederland bereikt nooit de mond. In 2019 kreeg 88 tot 138 kilo voedsel per persoon niet de bestemming waar het voor is geproduceerd, blijkt uit de onlangs verschenen Monitor Voedselverspilling. Bijna twee derde van de vermijdbare reststromen werd in dat jaar verbrand. De rest gaat naar het veevoer of wordt vergist.

In een Kamerbrief van 8 maart 2022 schrijft Henk Staghouwer, minister van Voedselkwaliteit, dat als Nederland de voedselverspilling met de helft terugdringt 1 miljard kilo goed voedsel beschikbaar komt. “Daar kunnen 2,7 miljoen mensen een jaar lang van eten”, schrijft Staghouwer.

_{Lees verder onder de foto‘s.}

Voedselverspilling tegengaan

Voedselverspilling is Junion Hanenberg, CEO bij IntelligentFood, een doorn in het oog. Hanenberg werkte meer dan twintig jaar geleden in een restaurant. Het viel hem op hoeveel eten wordt weggegooid. Toen Hanenberg vijf jaar geleden stopte als docent aan de Hogeschool Rotterdam en wat anders wilde doen, dacht hij daaraan terug. “Ik wil voedselverspilling tegengaan. In de sustainable development goals van de Verenigde Naties staat dat tegen 2030 de voedselverspilling moet zijn gehalveerd.” Om daaraan bij te dragen, richtte Hanenberg in 2019 IntelligentFood op, dat voedingsbedrijven ondersteunt bij het verwerken van hun reststromen tot nieuwe voedingsproducten.

Hanenberg deed eerst onderzoek naar voedselverspilling. “Waar in de voedingsketen kan IntelligentFood het verschil maken? Verspilling tegengaan bij de consument is moeilijk omdat die reststromen gemengd zijn. Dat geldt ook voor de horeca. Dat maakt verwerking tot nieuwe producten lastig. Dat vraagt om een fijnmazig inzamelingsnetwerk. Bij de retail bestaan al mogelijkheden om verspilling te beperken, zoals de app Too Good To Go. Bovendien wil ik niet concurreren met zo’n grote organisatie. Zodoende kwam ik uit bij de producenten.”

_{Lees verder onder de film.}

Meerwaarde reststromen

IntelligentFood ondersteunt voedingsmiddelenproducenten om hun reststromen een meerwaarde te geven. Hanenberg noemt zijn bedrijf een ketenregisseur. “We bedenken ideeën en helpen bedrijven om een businessplan op te zetten. We kiezen een reststroom bij een bedrijf. Studenten van de Hogeschool Rotterdam, het Albeda College of het Zadkine College bedenken nieuwe voedingsproducten op basis van die reststroom. De nieuwe producten presenteren we aan de buitenwereld.”

De voedingsproducten moeten aan vier criteria voldoen:

1. Er moet minimaal één reststroom in zijn verwerkt.
2. Het nieuwe product mag niet concurreren met een voedingsmiddel dat de leverancier van de reststroom al op de markt brengt.
3. Het product moet meer geld opbrengen dan de waarde van de reststroom.
4. Het nieuwe voedingsmiddel moet gemakkelijk te produceren zijn.

Hanenberg merkt dat het tijd en energie kost om bedrijven over te halen hun reststromen een andere bestemming te geven. “De bewustwording groeit dat we met zijn allen verspilling moeten tegengaan, maar de voedingsproducenten hebben de afvoerkosten van reststromen al verrekend in hun prijzen. Ze geven de reststromen gemakkelijk weg.” IntelligentFood ondersteunt bedrijven om die reststromen een hoogwaardige bestemming te geven als grondstof voor voeding. Hanenberg: “We doen dat alleen als het bedrijf er achter staat. Het bedenken en op de markt brengen van innovaties betekent dat bedrijven out of the box moeten denken. Dat staat vaak haaks op de dagelijkse gang van zaken binnen een bedrijf.”

Onverkocht brood

IntelligentFood begon in 2019 met het bedenken van nieuwe toepassingen van onverkocht brood. Hanenberg: “Brood staat in de top 3 van meest verspilde voedingsmiddelen. In Nederland worden dagelijks ruim 400.000 broden niet verkocht. Dat gaat meestal naar het veevoer. Studenten van het Albeda College en het Zadkine College bedenken nieuwe toepassingen voor het onverkochte brood en voor resten van bladerdeeg. Ieder jaar houden we een Bake Off waar we de nieuwe producten presenteren. Dit jaar wordt de Bake Off gehouden op 14 april op het Zadkine College in Rotterdam. Vorig jaar ging de Bake Off niet door vanwege corona.”

Bedrijven die een reststroom een andere bestemming willen geven, kunnen lid worden van de coöperatie IntelligentFood. Ze verstrekken dan de reststroom gratis. IntelligentFood zoekt naar nieuwe toepassingen in voeding en financiert dat proces. Het eigendomsrecht van het nieuwe product ligt bij de coöperatie. Als dat recht wordt verkocht aan een bedrijf, wordt de balans van dat specifieke reststroomproject opgemaakt, zegt Hanenberg. “Dan kijken we wie welk aandeel heeft geleverd en de opbrengst wordt dan navenant verdeeld. IntelligentFood maakt nog geen winst, maar we verwachten dat dat eind dit jaar wel het geval zal zijn.

De opzet van een circulaire onderneming als IntelligentFood via een coöperatie is uniek. Ik heb een blauwdruk ontwikkeld voor mijn concept. Ik beschrijf dat in mijn boek ‘Zo onderneem je circular in food’, dat in juni 2022 wordt uitgegeven door Nordhoff Business.”

Vijf producten inmiddels ontwikkeld

Tot nu toe heeft IntelligentFood vijf producten ontwikkeld. Dat zijn koffiekoekjes waar resten van bladerdeeg in zijn verwerkt en een olijfolie op basis van reststromen uit de visverwerking. Hanenberg is ook met tropisch fruit aan de slag gegaan. De verspilling daar is immens. Hanenberg: “Dat fruit wordt onrijp geplukt en rijpt af in de boot. Zo’n 25% wordt weggegooid na aankomst hier. We hebben nu drie producten gemaakt van mango’s. We werken ook aan nieuwe producten met reststromen uit de productie van kruiden en we zijn bezig met coquilles (sint-jakobsschelpen) die vanwege kleur of vorm niet worden gebruikt als voeding.”

Hanenberg vindt dat reststromen zo veel mogelijk in de voedingssector moeten blijven. De overheid kan wat hem betreft een handje helpen. “De overheid subsidieert vooral onderzoek, maar steun is juist nodig in de opstartfase van een bedrijf. Banken willen nieuwe initiatieven niet financieren en de overheid doet het niet. Juist in die beginfase kan de overheid een belangrijke rol spelen. Dat helpt om de doelstelling dat voedselverspilling in 2030 gehalveerd is, te halen.”