Nederland meer circulair, botst soms met duurzame doelen

Nederland ondertekende als één van de 193 landen in de wereld de SDG-doelen van de Verenigde Naties. De Sustainable Development Goals (SDG’s) bestaan uit 17 verschillende doelen. Die zijn gebaseerd op de 5 p-criteria (people, planet, peace, prosperity en partnership) om een duurzame samenleving te realiseren. Daarnaast wil Nederland de economie circulair maken, dus (vrijwel) zonder afval. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onderzocht in hoeverre een circulaire economie meehelpt om de SDG-doelen te halen.

Duurzame en circulaire doelen gaan niet altijd samen

Het streven naar een circulaire economie helpt vaak mee om de SDG-doelen te halen. Recycling is nodig in een circulaire economie èn het voorkomt vervuiling, waardoor het SDG-doel om sterfte te verminderen dichterbij komt. Maar de SDG-doelen en een circulaire economie hoeven niet altijd samen te gaan. Beide streven bijvoorbeeld naar een lager energieverbruik. Maar volgens de SDG moet energie betaalbaar blijven, terwijl dat in een circulaire economie geen vereiste is. Een ander voorbeeld is dat vanuit de SDG-doelen het wenselijk is om duurzame energie te produceren. Maar vanuit de circulaire gedachte zijn zonnepanelen en de kunststof wieken van windmolens juist onwenselijk, omdat ze moeilijk te recyclen zijn.

Meer richting op van circulaire economie

In een circulaire economie draait het vooral om recycling, een efficiënt gebruik van grondstoffen en substitutie, het vervangen van niet-hernieuwbare grondstoffen door hernieuwbare. Het CBS concludeert in de studie dat Nederland langzaam steeds meer de richting opgaat van een circulaire economie. Maar het CBS heeft daarbij alleen gekeken naar die aspecten van een circulaire economie die invloed hebben op de SDG-doelen. Op een aantal punten scoort Nederland steeds beter. Steeds meer producten worden gerecycled. De vervuiling neemt af en het afvalwater wordt steeds beter gezuiverd. Ook produceert Nederland steeds meer duurzame energie en de energie-efficiëntie neemt toe. De industrie werkt duurzamer. En de negatieve milieu-impact van steden neemt af. Op een aantal aspecten boekt Nederland geen vooruitgang, maar gaat het ook niet achteruit. Het CBS noemt grondstoffenefficiëntie, efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de bescherming van natuurlijke leefomgevingen.

Achteruit boeren met afhankelijkheid brandstof

Op twee aspecten, met een samenhang tussen SDG-doelen en een circulaire economie, boert Nederland echter achteruit. Het CBS constateert dat Nederland door de afbouw van de aardgaswinning in Groningen steeds afhankelijker wordt van de import van brandstof. Dat strookt niet met de circulaire gedachte.

Meer mariene vervuiling

Ook ziet het CBS een achteruitgang wat betreft mariene vervuiling. Het lozen van koelwater uit de industrie gebeurt nog steeds op oppervlaktewater. Ook is er nog volop plastic in gebruik, dat in het water terecht kan komen. Het CBS noemt als voorbeelden het gebruik van plastic wegwerpartikelen en microplastics in zeep. Het CBS doet in de studie enkele aanbevelingen om zowel de SDG’s als de circulaire doelen te realiseren. Zo is kwaliteitsonderwijs nodig omdat de overgang naar een circulaire economie nieuwe kennis en vaardigheden vereist. Ook kan de overheid beide soorten doelen beter met elkaar integreren, zodat ze waar mogelijk elkaar kunnen versterken.