Een akkerbouwer verwerkt groene kool na de oogst. Ondernemers in de hele voedselketen zijn continu bezig met verantwoord produceren naar een toekomstbestendige land- en tuinbouw. - Foto: Lex Salverda
De Nederlandse agrofoodsector is de beste ter wereld. En is volop in transitie. Gebrek aan waardering in de vorm van een goed verdienmodel voor producenten en een helder overheidsbeleid brengt die transitie tot stilstand.
Na een periode van intensief samenwerken met en voor de food- en agrisector neem ik afscheid van Rabobank. Het is tijd voor een nieuwe stap en de bank komt in een andere fase. Dat betekent voor mij dat de komende weken in het teken staan van afscheid nemen en overdragen. In zo’n periode kijk je als vanzelf wat meer beschouwend naar alles wat er speelt.
De transities waar we voor staan, zijn complex en er is niet één waarheid of oplossing
Hoe zou de agrofoodketen er uitzien als we gezamenlijk zo’n periode van reflectie zouden beleven? Als we samen zoeken naar oplossingen voor de problemen die spelen? Want oplossingen zijn er. Tenminste, als we de problematiek integraal benaderen en niet vanuit één dimensie. De transities waar we voor staan, zijn complex en er is niet één waarheid of oplossing.
Op deze plek heb ik vaak geschreven over wat nodig is voor een duurzame, toekomstbestendige en concurrerende agrofoodsector in Nederland. Met stip op 1 uiteraard het verdienmodel. Zonder verdienmodel geen transitie. Minstens zo belangrijk is duidelijk overheidsbeleid. De randvoorwaarden hiervoor zijn natuur, waterkwaliteit en biodiversiteit. Dit vraagt een onderbouwd standpunt aangaande landgebruik, liefst vanuit Europees perspectief. We moeten beseffen dat gangbare land- en tuinbouw niet per se minder duurzaam is dan biologische land- en tuinbouw.
Ik spreek ondernemers uit de hele keten. Ze zijn continu bezig met verantwoord produceren naar een toekomstbestendige land- en tuinbouw. Maar wanneer voldoe ik als ketenpartij en/of ondernemer? Duidelijkheid ontbreekt en we laten ons hoofd hangen naar degene die het hardste schreeuwt.
Ondernemers kregen stank voor dank
De agrofoodsector is er nog niet, maar heeft al forse stappen gezet in de transitie. Sinds 1990 heeft de landbouw meer dan 60% gereduceerd op stikstof, meer dan 80% op kunstmest, bijna 50% op gewasbeschermingsmiddelen en sinds 1999 40% reductie op antibiotica. En wat hebben de ondernemers daar voor gekregen? Stank voor dank. Geen waardering en geen hogere prijs, maar wel hogere kosten die niet of nauwelijks worden betaald.
Zonder waardering (voor de sector en in de prijs) en duidelijk overheidsbeleid zal de transitie tot stilstand komen. We hebben in ons land een fantastische, kwalitatief hoogwaardige en veilige voedselketen. De beste ter wereld. Laten we hier zuinig op zijn en zorgen dat we dit door kunnen geven aan de volgende generatie. Daarvoor zijn het verdienmodel en duidelijkheid rondom overheidsbeleid essentieel.
