Foto: Henk Riswick
In dit artikel
Zowel bij de productie als bij de consumptie van biologische producten bevindt Nederland zich in de Europese achterhoede.
In Nederland wordt op slechts 3 à 4% van de oppervlakte biologisch geteeld, in de EU op een kleine 8%. Dat verschil is verklaarbaar vanwege het intensieve karakter van de Nederlandse landbouw en door de hoge grondprijzen is omschakeling naar biologische landbouw hier lastiger dan elders.
Hoge prijzen van bio-producten
Het aandeel van biologische producten in de omzet van voedingsmiddelen bedraagt in Nederland zo’n 3,5%. Omdat deze producten relatief duur zijn, is hun aandeel in de ‘geconsumeerde kilo’s’ nog lager. Dat komt onder andere doordat Nederlanders minder (willen) uitgeven voor voedsel dan andere Europeanen. Daarnaast spelen de hoge prijzen van bio-producten een rol.
Volgens een notitie van de Consumentenbond van vorig jaar was het prijsverschil gemiddeld zo’n 60%. Bij het afschaffen van de btw op deze voedingsmiddelen, zoals van verschillende kanten wordt bepleit, zou het verschil dus nog een kleine 50% bedragen. Uit onderzoek kwam ooit naar voren dat de consument voor biologische voedingsmiddelen 20 tot 25% meer zou willen betalen.
Geen sprong voorwaarts
Bij een experiment van een jaar of vijftien geleden met lage prijzen voor biologisch voedsel bleek wel enig effect, maar erg overtuigend was het niet. Andere studies wijzen in dezelfde richting. Minister Veerman concludeerde destijds dan ook dat een btw-vrijstelling geen sprong voorwaarts zou opleveren. Daarnaast is de vraag of biologische producten als groep goed zijn af te bakenen: moet zo’n vrijstelling ook gelden voor bijvoorbeeld ‘organic meat’ uit de VS?
Biologische landbouw is niet de enige route naar een duurzamer voedselsysteem
Het is prima dat de overheid de verduurzaming van de voedselconsumptie financieel stimuleert, maar is het wijs dat ze daarbij eenzijdig focust op biologische landbouw? Deze sector scoort zonder twijfel hoog op het punt van duurzaamheid, en de kritiek erop van sommige Wageningse ‘intensiveringsgelovigen’ is dan ook overdreven. Maar biologische landbouw is niet de enige route naar een duurzamer voedselsysteem. Financiële stimulansen voor de consument zouden daarom niet beperkt moeten blijven tot biologische voedingsmiddelen. Een concreet voorbeeld: als biologische eieren btw-vrij worden, waarom Rondeel- of Kipster-eieren dan niet?
