Niet wachten op EU: Nederland zet zich in voor eenduidig ecolabel

Ook de Europese Unie is bezig met de ontwikkeling van eenduidige manier om voeding te meten op milieu-impact. Het ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselkwaliteit (LNV) wil hier niet op wachten en geeft opdracht om een Nederlandse meetmethode te ontwikkelen. Het ministerie van LNV heeft Wageningen Universiteit & Research (WUR) de opdracht gegeven om een eigen meetmethode te ontwikkelen voor een eco-label op voeding. Consumenten moeten in een oogopslag zien of een product duurzaam is of niet. Daarnaast moet het een maatstaf zijn voor voedingsfabrikanten om hun impact drastisch te verlagen.

Grote hoeveelheid keurmerken

In Nederland zijn meer dan 140 keurmerken en logo’s op verpakkingen. Dit is volgens het ministerie van LNV onduidelijk. Ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) stelt vast dat er een wildgroei is van keurmerken en dat consumenten daardoor moeite hebben met het bepalen van de waarde en betekenis daarvan. Keurmerken zijn onduidelijk en ongeloofwaardig voor veel consumenten, aldus ACM. Daarnaast geven de keurmerken in de meeste gevallen maar inzicht in een enkel aspect van duurzaamheid. De nieuwe meetmethode en het ecolabel moet dan ook gebaseerd zijn op Life Cycle Assessement (LCA), waarin wordt gekeken naar de milieu-impact over de gehele levensduur van het product. De EU heeft al een LCA-methode ontwikkeld (Product Environmental Footprint) waarin wordt toegelicht welke methodologie en data gebruikt moet worden. Per voedingscategorie zijn eigen specificaties op gebied van bijvoorbeeld broeikasuitstoot en watergebruik. Projectleider en onderzoeker van WUR, Koen Boone, legt desgevraagd uit dat er in de EU zelf nog niet wordt gewerkt aan een ecolabel, alleen aan de meetmethode. “Ik vermoed dat dit ook nog wel even duurt.”

Huidige ecolabels niet geschikt voor Nederland

“De bestaande ecolabels zijn niet geschikt voor implementatie in Nederland,” zo valt te lezen in het onderzoek. Volgens de onderzoekers komt dit onder anderen door het gebrek aan data over verschillende voedingsmiddelen. De PEF-methodologie moet aan de basis liggen voor het Nederlandse label. De reden waarom er aanpassingen moeten worden gemaakt voor een Nederlands ecolabel is dat PEF een vergelijking binnen productcategorieën als basis heeft, de methode verschilt ook per categorie. De tweede reden is dat PEF nu slechts is ontwikkeld voor een paar productcategorieën. De Nederlandse PEF-meetmethode moet geharmoniseerd zijn voor alle productcategorieën en ook voor producten waar nog geen impact van gemeten kan worden. Boone laat weten dat er in Nederland in eerste instantie wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een database. “Vergelijkbaar met de Franse Agribalyse-database waarin gemiddelden per productcategorie staan voor alle producten. Die moet specifiek voor Nederland zijn omdat de gemiddelde waarden in Nederland afwijken van die in Frankrijk. De methodiek om vanuit de database naar een Ecoscore te gaan, willen we zoveel mogelijk vanaf het begin internationaal afstemmen.”

Samen onderzoek doen

Nederland heeft samen met Frankrijk, Duitsland en Spanje een onderzoeksvoorstel ingediend om gezamenlijk een methodiek ontwikkelen voor productcategorie, voor een methodologie om LCA-resultaten te vertalen naar een keurmerk of ecolabel dat duidelijk te communiceren is naar de consument en om dat keurmerk in de vier landen te testen. Boone: “Ik denk dat het de komende jaren nog geen kwaad kan om wat te experimenteren zodat we leren wat goed werkt voordat we tot één volledig geharmoniseerde methodiek in Europa overgaan.” Volgens Boone zullen de labels op zijn vroegst over twee jaar op producten te zien zijn.