Nieuwkomer A-ware ontregelt Belgische zuivel

Met de komst van Royal A-ware worden de Belgische markten voor boerderijmelk en voor zuivelproducten flink door elkaar geschud. De melkprijs moet hoger, de concurrentie wordt scherper.

Het melkveehouderijlandschap in België lijkt dit jaar aardig op de kop te worden gezet. Melkveehouders krijgen nieuwe keuzemogelijkheden. Dat geldt deels ook voor de ongeveer 60 Nederlandse Milcobel-leden. Er komt met Royal A-ware een nieuwe grote speler op de markt, die minstens 300 miljoen kilo melk zoekt en waarvan wordt verwacht dat die meer voor de melk gaat betalen dan marktleider Milcobel. De nieuwkomer zal bovendien gevestigd zijn in Aalter in West-Vlaanderen, een van de kerngebieden waar Milcobel ook actief is.

Vooral Milcobel heeft te vrezen

Het is met name het coöperatieve Milcobel dat te vrezen heeft van de komst van A-ware naar België, zo schat men in bij de Belgische Boerenbond en diverse zuivelbedrijven. Milcobel is in de voorbije jaren sterk gegroeid, in zowel ledenmelk als qua verwerkingscapaciteit, maar heeft die groei commercieel gezien niet bij kunnen houden. Ook lijkt het niet altijd de gelukkigste keuzes te hebben gemaakt qua productpakket en afzet. Daardoor ging Milcobel geleidelijk steeds meer achter lopen en zakte vorig jaar zelfs bijna helemaal door het ijs.

4 tot 5 cent minder dan FrieslandCampina

Het presteerde sterk onder het ook door zichzelf gestelde niveau en betaalde 4 tot 5 cent per kilo minder uit dan FrieslandCampina. In België zelf moest het de grote rivaal Laiterie des Ardennes (LDA) opnieuw vóór zich dulden en met grotere achterstand. LDA met z’n basisformule betaalde 1,5 tot 2 cent per liter meer uit dan Milcobel met z’n uitgebreide verwerking en bredere/duurdere productenpakket.

Actiever werven

Milcobel probeert zich met name sinds het begin van het nieuwe jaar iets actiever te verweren. De melkprijs is verhoogd. Daarbij heeft het de markt voorlopig een beetje mee. Door aangetrokken prijzen voor mozzarella en melkpoeders kon het de melkprijs voor januari verhogen. De coöperatie hoopt het goednieuwsoffensief vol te kunnen houden, maar weet ook dat de speelruimte beperkt is.

Klemmende melkdruk verdwenen

Weliswaar is door het vertrek van een groep leden de klemmende melkdruk verdwenen, zo wordt aangegeven. Daar staat echter tegenover dat Milcobel geen reserves meer heeft om een plus op de melkprijs te betalen. Vorig jaar heeft het nieuwe coöperatiebestuur de leden juist op het hart gebonden dat alle zeilen moeten worden bijgezet om het vermogen van de coöperatie te versterken. Het vermogen moet van € 5,00 per 100 liter naar € 7,50. Dat hoeft niet opeens, maar geleidelijk over een periode van 7 jaar tot en met 2027. Ook is een besparingsprogramma ingezet, dat dit jaar € 20 miljoen moet opleveren en moet oplopen naar een besparing van € 50 miljoen in 2027.

Vertrek van leden met medenemen van hun ledenkapitaal is dus iets waar Milcobel helemaal niet op zit te wachten. Er moet meer geld in het bedrijf in plaats van geld eruit.

_{Tekst gaat verder onder het kader}

A-ware ziet volop interesse boeren

Het Nederlandse Royal A-ware maakte medio december bekend dat het melkveehouders wil werven in België. Met FrieslandCampina was een akkoord bereikt over de aankoop van de melkpoederfabriek in Aalter. Deze is nog onderdeel van de productielokatie in Aalter, waar ook drinkzuivel wordt gemaakt, zoals Chocomel.

Naar verwachting gaat de melkpoederfabriek eind maart definitief over in handen van A-ware. De fabriek heeft drie torens, goed voor een totale capaciteit van 45.000 ton poeder per jaar.

A-ware wil nog niet zeggen hoeveel Belgische melk het wil contracteren, maar naar schatting gaat het al gauw om zo’n 300 miljoen kilo. Ook over de melkprijs worden nog geen mededelingen gedaan.

In een recent interview met het Belgische Landbouwleven waakt topman Jan Anker er voor om te hooggespannen verwachtingen te wekken. Wel geeft hij aan dat hij zich realiseert dat hij een concurrerende, voor de boer realistische melkprijs moeten betalen. A-ware heeft al honderden brieven ontvangen van geïnteresseerde boeren, aldus een zegspersoon.

Overstap lijkt interessant

Voor de Milcobel-leveranciers zitten er dus op het eerste gezicht voorlopig weinig verdere extra’s in bij de eigen onderneming, tenzij de markt sterk verbetert en het management snel met positievere resultaten komt. Daar komt bij dat overstappen naar een bedrijf als A-ware juist voor Milcobel-leden extra aantrekkelijk lijkt te zijn, om meerdere redenen.

Extra melkgeld

Kijkend naar wat A-ware in Nederland doet, kunnen Belgische melkveehouders verwachten dat een overstap hen extra melkgeld oplevert. Bovendien kunnen de boeren bij een vertrek uit de coöperatie Milcobel hun inleg contant maken en bijvoorbeeld aanwenden voor aflossingen of nieuwe investeringen. Bij A-ware hoeft dit geld niet opnieuw te worden ingelegd. Voor overstappers afkomstig van bijvoorbeeld Limelco, Inex of Olympia speelt dit niet.

_{Tekst gaat verder onder de foto}

Melkophaling door Milcobel ergens in Vlaanderen. Dit gebied is van beide Belgische landsdelen het meest geschikt voor de melkveehouderij. Milcobel had hier de laatste jaren weinig echt serieuze concurrentie.

Meer concurrentie om Vlaamse melk

De kans is groot dat in de komende maanden nog meer concurrentie ontstaat om de Belgische, of vooral Vlaamse melk. Ook een aantal kleinere partijen roert zich in de strijd om Milcobel-melk, waaronder het Nederlandse Farmel. Dat is volgens de Boerenbond op zoek naar weide-, en VLOG-waardige melk. Van de extra vraag kunnen op korte termijn veel melkveehouders meeprofiteren. Het gaat er echter om wie van de verwerkers de langste adem heeft.

Weinig zorgen bij andere zuivelaars

De nummer 2 in België, het coöperatieve Laiterie des Ardennes, lijkt zich niet zo veel zorgen te maken over eventuele vertrekkers. De onderneming betaalt een betere melkprijs en is financieel solide. Het ledenvermogen zit rond de € 6,70 per 100 kilo melk. De coöperatie hanteerde de laatste jaren een wachtlijst voor potentiële toetreders. Boeren van andere verwerkers – vooral van Milcobel – trokken er naartoe, omdat het voor Belgische begrippen een relatief hoge melkprijs betaalt én een van de weinig bedrijven was waar melkveehouders in grotere aantallen heen konden.

FrieslandCampina

FrieslandCampina betaalt de hoogste melkprijs in België, maar deze onderneming heeft de laatste jaren juist honderden leveranciers afgestoten en lijkt niet van zins om anders te gaan opereren. Ook het aantal bedrijfsvestigingen in België wordt steeds verder beperkt (Fabrelac ging dicht, Yoko Genk gaat dicht, een deel van Aalter wordt afgestoten). Ook Danone. Arla en Lactalis (via Socabel) nemen geen of amper nog boeren meer aan.

Extra concurrentie welkom

Extra concurrentie op de melkmarkt is dus heel welkom voor de Vlaamse veehouders. Het voorbije jaar was geen vrolijk jaar. Overal in Noordwest-Europa was er druk op de melkprijzen en marges, maar in België was het nog net een beetje erger. Oorzaak waren de al genoemde slechte prestaties van marktleider Milcobel. De melkprijs bleef nog verder achter dan in eerdere jaren en wanhopige leden trokken op naar de fabrieken van hun coöperatie en stuurden het hoofdbestuur naar huis. In het kielzog van Milcobel hoefden ook andere verwerkers hun uitbetaalprijzen niet heel scherp te houden.

Wisselingen

De onrust bij Milcobel kostte eind 2019 eerst CEO Peter Koopmans de kop. Begin 2020 moesten ook de voorzitter Dirk Ryckaert en vice-voorzitter Kris d’Haemer het veld ruimen. Nieuwe (interim-)managers en bestuurders werden aangesteld, en toonden zich strijdlustig, maar ook zij kunnen het tij nog niet keren. Dit jaar belooft weinig rustiger te worden, nu oud-Milcobel bestuurder Luc van Hoe door Royal A-ware is aangetrokken om leveranciers te werven.