Nudging heeft op lange termijn geen effect op koopgedrag

In het onderzoek is gekeken naar het effect van deze nudges, kleine psychologische duwtjes, op het koopgedrag van de consument. Hieruit blijkt dat het nauwelijks verschil maakt om gezonde producten op een prominentere plek aan te bieden of vaker mee te nemen in de prijsaanbiedingen. In een jaar tijd blijkt dat de 361 deelnemers van het onderzoek niet vaker kiezen voor gezonde opties dan wanneer de nudges er niet zijn.

Ongezond aanbod

De oorzaak zit volgens de onderzoekers in het veel grotere aanbod van ongezonde producten. Gemiddeld bevat een supermarkt een assortiment waarvan 80% niet in de Schijf van Vijf past. Josine Stuber, onderzoeker bij Amsterdam UMC: “We weten uit ander onderzoek dat kleine aanpassingen in de supermarkt wel degelijk kunnen helpen om mensen vaker een gezond product te laten kiezen. Maar wij hebben nu gezien dat mensen in verhouding niet méér gezonde producten kopen. Ze kopen dan bijvoorbeeld wel de paprika die in de aanbieding is, maar wisselen dat waarschijnlijk in voor een ander gezond product, dat ze al van plan waren om te kopen.”

Aanpak obesitas

Hoewel dit onderzoek dus aantoont dat nudging geen effect heeft op de aankoop van gezonde producten, schrijven de onderzoekers de subtiele maatregelen niet helemaal af. Nudging heeft wel dergelijk effect, volgens hen, maar is niet voldoende om obesitas te bestrijden. “Bewijs uit eerdere studies toont aan dat nudges en prijsmaatregelen in staat kunnen zijn om gezonde aankopen en gezond eetgedrag te stimuleren. Nudges en prijsmaatregelen kunnen daarom een waardevol onderdeel zijn van een bredere set aan maatregelen, waarbij er aanvullend sterkere strategieën ingezet worden die gericht zijn op de promotie van gezond aanbod.” Zij pleiten dan ook voor regelgeving vanuit de overheid om een gelijk speelveld te creëren voor alle supermarkten. Als er regelgeving is moeten alle supermarkten dezelfde maatregelen nemen om gezonde productkeuzes te stimuleren.

Nationaal Preventieakkoord

Er is op dit moment geen overheidsregelgeving om de consumptie van gezonde voeding te stimuleren. Wel zijn er doelen gesteld, bijvoorbeeld in het Nationaal Preventieakkoord. Hierin staat dat het aantal Nederlanders met overgewicht (nu 50%) in 2040 moet zijn teruggebracht tot 38%. Er zijn strategieën om producten gezonder te maken, zoals het Nationaal Aanpak Productverbetering (NAPV). Dit plan moet ervoor zorgen dat voeding minder zout, verzadigde vetten en suiker bevat, maar stelt op dit moment geen harde eisen aan voedingsproducenten. Daarnaast is het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bezig met het de introductie van een voedselkeuzelogo, zoals Nutri-Score. Naar verwachting maakt VWS eind dit jaar bekend hoe Nutri-Score vorm zal krijgen in Nederland.

Gezonde voedselomgeving