‘Rampzalig’ gebruik van plastic in landbouw

Bij plasticvervuiling denken we meestal aan verstrikte zeeschildpadden of bezaaide stranden. Maar volgens een nieuw rapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) is landbouwgrond nog veel erger vervuild dan oceanen. Het gebruik van plastic is alomtegenwoordig geworden in de landbouw, bijvoorbeeld in worteldoeken om de groei van onkruid tegen te gaan, of als tunnel- en kasfolie om gewassen te beschermen. Minder bekend zijn kunststof coatings op meststoffen, pesticiden en zaden om de afgifte te regelen, of boombeschermers rond jonge zaailingen.

Gewasproductie en veeteelt

Uit de cijfers van de FAO blijkt dat wereldwijd jaarlijks 12,5 miljoen ton plastic wordt gebruikt in de landbouw, en nog eens 37,3 miljoen ton in voedselverpakkingen. Gewasproductie en veeteelt zijn de grootste gebruikers, goed voor 10,2 miljoen ton per jaar samen, gevolgd door visserij en aquacultuur met 2,1 miljoen ton en bosbouw met 0,2 miljoen ton. Verwacht wordt dat die cijfers alleen maar zullen stijgen.

‘Rampzalige gebruik van plastic’

Plastic helpt om gewassen te beschermen en oogsten te vergroten. Maar de eigenschappen die kunststoffen zo nuttig maken zijn ook meteen het probleem, stelt het rapport. Het enorme aantal kunststoffen en additieven maakt sorteren en recyclen erg moeilijk. En er zijn maar weinig micro-organismen die de producten kunnen afbreken. Het gevolg is dat ze, eenmaal in het milieu, kunnen fragmenteren en daar decennia kunnen blijven. Van de geschatte 6,3 miljard ton plastic die tot 2015 is geproduceerd, is bijna 80% niet op de juiste manier verwijderd, schat het rapport. “Dit rapport is een oproep tot gecoördineerde en doortastende actie om het rampzalige gebruik van plastic in de landbouwsectoren in te dammen”, zegt FAO-directeur Maria Helena Semedo.

Schade

Eenmaal in de natuur of de bodem kunnen kunststoffen op verschillende manieren schade aanrichten. De impact van grotere stukken op vogels en zeeleven zijn bekend. Maar als de producten afbreken, begint hun impact op cellulair niveau. Daarbij kunnen ze hele ecosystemen aantasten. Microplastics kunnen niet alleen de gezondheid van dieren aantasten, maar worden nu ook in menselijke uitwerpselen en placenta’s teruggevonden. En onderzoek bij ratten toont aan dat nog veel kleinere nanoplastics van moeder op foetus overgedragen kunnen worden.

Hergebruik

De oplossingen liggen niet voor de hand, want er zijn niet meteen alternatieven voor het hoge plasticgebruik. Het rapport pleit daarom voor een strategie die mikt op een zo laag mogelijk gebruik, beter ontwerp van plastic producten, hergebruik en betere recycling. De FAO beveelt aan om de meest schadelijke toepassingen eerst aan te pakken, met name de plastic films op meststoffen en de kunststof afdekzeilen, die de plasticvervuiling rechtstreeks naar de bodem brengen.