Inpakken van voedselpakketten. Met lokale initiatieven proberen producenten voedselverspilling en omzetdaling tegen te gaan nu horeca gesloten is vanwege het coronavirus. - Foto: ANP
In dit artikel
Het is absurd om biogas te maken van onze voedseloverschotten, terwijl elders hongersnood dreigt, meent Jurjen de Waal. Het kabinet moet het tegengaan van verspilling daarom opnemen in zijn coronastrategie.
Jurjen de Waal is food waste campaigner bij impactorganisatie Too Good To Go.
Dit stuk verscheen eerder in de Volkskrant van 26 mei 2020.
Eerder deze maand verschenen er twee nieuwsberichten: ’Overschotten door corona: miljard kilo aardappelen en vrieshuizen vol vlees’ en ’Hongerpandemie dreigt’. Overschotten enerzijds, en hongersnood anderzijds? Hoe kan dat? Terwijl we druk zijn met het inrichten van de anderhalvemetersamenleving lijkt een groot probleem over het hoofd te worden gezien in de Nederlandse coronastrategie: de gigantische verspilling van goed voedsel.
Sterker nog, het overheidsbeleid draagt onbedoeld bij aan verspilling. Dit is in crisistijd onacceptabel. We moeten onze houding veranderen. Het is tijd dat we voedselverspilling serieus nemen en samen eten redden om honger te voorkomen. Elke verloren aardappel is er één te veel.
Voedselverspilling en mislukte oogsten
Wereldwijd zijn door de coronacrisis voedselketens bruut verstoord. Overal wordt voedsel verspild en dreigen oogsten te mislukken. Seizoenarbeiders blijven thuis, er kan minder worden geoogst. Als de crisis lang blijft duren, raken wereldwijde voorraden op en dreigt een stijging van de voedselprijzen. Dit gebeurde eerder in 2008, met catastrofale hongersnoden als gevolg.
In deze coronacrisis wordt het effect versterkt omdat veel mensen de komende tijd hun baan zullen verliezen door de aanstaande economische recessie. Hulporganisaties als het Rode Kruis en de voedselbanken zullen veel meer aanvragen krijgen. Als er te veel eten verloren gaat, zal het een grote uitdaging zijn om iedereen van voldoende voedsel te kunnen voorzien.
Perverse tegenstelling
Een perverse tegenstelling is dat de verstoring van de voedselketen tegelijkertijd zorgt voor enorme overschotten. In Nederland dreigt op dit moment een miljard kilo aan fritesaardappelen verloren te gaan en liggen magazijnen overvol met vlees. Het seizoen voor de oogst van sla en broccoli begint nu en ook hier zijn grote zorgen. In België is al een overschot aan komkommers. Het is pas het topje van de ijsberg. Overal in de keten dreigt de komende maanden een enorme verspilling van goed voedsel. Verspilling die we ons niet kunnen permitteren.
Boeren met overschotten krijgen een compensatie van de overheid, dat is terecht
Boeren die door de crisis geraakt zijn en met overschotten kampen, krijgen een compensatie van de overheid. Dat is terecht. In het geval van de fritesaardappelen gaat het om 6 cent per kilo. Er is echter een probleem: voorwaarde voor de steun is dat de aardappelen uit de handel worden genomen. Met een beetje geluk eindigen ze nog als veevoer of kunnen ze worden gebruikt bij het maken van handgel, maar veel zullen in een vergister eindigen om tot biogas te worden verwerkt. Wat het ook wordt, als eten mogen ze niet meer worden verhandeld, dan vervalt de steunregeling.
Met de compensatieregeling draagt de overheid onbedoeld bij aan verspilling van goed voedsel
Dat is zonde en onverstandig. Met deze regeling draagt de overheid onbedoeld bij aan de verspilling van goed voedsel, terwijl het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde naties waarschuwt voor een dreigende ‘hongerpandemie’ waaraan mogelijk 300.000 mensen per dag zullen sterven
Haal voedsel niet uit de handel
Dat kan niet zo zijn. De overheid moet voedselverspilling serieus nemen in de aanpak van de coronacrisis. De regering moet in actie komen en niet toekijken hoe goed voedsel in de vergister verdwijnt. Dus steun boeren die met overschotten zitten, maar haal het voedsel niet uit de handel. Doe er alles aan om ervoor te zorgen dat het eten niet verloren gaat. Geef voedselbanken en hulporganisaties de steun die zij nodig hebben en maak het doneren van voedsel zo eenvoudig mogelijk. Investeer in meer opslagcapaciteit zodat voedsel bewaard kan worden. Verwerk het waar nodig tot lang houdbare producten.
Seizoenarbeiders beschermen
Om ervoor te zorgen dat toekomstige oogsten niet mislukken, is het bovendien van essentieel belang dat mensen werkzaam in de voedselproductie, waaronder seizoenarbeiders, gegarandeerd zijn van een veilige werkomgeving. Bedrijven en consumenten kunnen ook hun steentje bijdragen. Stel kennis en middelen beschikbaar, gooi geen eten meer weg, steun hulporganisaties en koop zoveel mogelijk producten die anders verspild zouden worden.
Internationale ketensamenwerking
Tot slot, werk internationaal samen om ketens op te zetten die ervoor zorgen dat overschotten niet verspild worden, maar worden ingezet om mensenlevens te redden. Nederland kan hierin een belangrijke voortrekkersrol spelen, als land met grote overschotten en een grote reputatie op het gebied van voedsel en landbouw. Daarom de oproep aan het kabinet: maak de strijd tegen voedselverspilling onderdeel van de coronastrategie en zorg ervoor dat we samen zoveel mogelijk eten redden. We hebben geen tijd te verspillen.
