Ondanks jarenlange inspanningen is de kwaliteit van het gewonnen grondwater nog niet op het gewenste niveau, constateert het RIVM. Foto: Canva
Kwaliteit en kwantiteit van drinkwater vragen steeds meer aandacht. Naast ‘bekende’ problemen zoals nitraat en resten van bestrijdingsmiddelen dienen zich nieuwe aan, zelfs hackers en drones hebben een link met water. En uiteraard de klimaatverandering.
In Florida (VS) slaagde een hacker erin om drinkwater moedwillig te verontreinigen bij een waterbedrijf. Hiermee wordt in de Verenigde Staten een angst bewaarheid die ook hier leeft. Hoe veilig is het drinkwater in tijden van vervuiling, klimaatverandering en digitaal terrorisme?
Het belang van voldoende, goed drinkwater is groot voor consumenten en bedrijven, met name ook in de foodsector. In Nederland zijn daarvoor diverse bedreigingen; ‘traditionele’ en ‘nieuwe’. Een recente opvallende maatregel is het weren van (recreatieve) drones boven vijftien productielocaties van drinkwater in Nederland. Onder meer brancheorganisatie Vewin heeft hier jaren voor geijverd. De drones vormen niet alleen een risico vanwege mogelijke sabotage, vandalisme of zelfs terrorisme. Heel simpel kan een drone zelf een bron van vervuiling zijn als hij in een drinkwaterbassin neerstort.
Nieuwe stoffen duiken op
De drone is daarmee een van de nieuwere (mogelijke) bedreigingen van de drinkwaterwinning. Er zijn er meer, blijkt uit een rapport dat het RIVM deze maand uitbracht. Allerlei nieuwe stoffen duiken op in drinkwater. Meestvoorkomend zijn geneesmiddelen maar er zijn ook industriële stoffen bij, stoffen uit de landbouw en stoffen uit voeding. Het RIVM merkt op dat een deel van de toegenomen waargenomen hoeveelheden is toe te schrijven aan verbeterde analysetechnieken.
In 135 van de 216 drinkwaterwinningen zitten verontreinigende stoffen in het water. Bij droogte wordt dat probleem groter, omdat de concentraties van vervuilende stoffen dan omhoog gaan. Zuivering kost dan meer moeite.
Nitraat en bestrijdingsmiddelen
Ondanks jarenlange inspanningen is de kwaliteit van het gewonnen grondwater nog niet op het gewenste niveau, constateert het RIVM. De laatste jaren is er zelfs geen merkbare verbetering meer. Een van de ‘oude’ problemen is nitraat uit meststoffen. 35 grondwaterwinningen kampen daar nog steeds mee. En in combinatie met nitraat zijn vaak ook nikkel en sulfaat in problematische hoeveelheden in het opgepompte grondwater te vinden. Dit aantal probleemgebieden is al jaren stabiel. Nog tientallen jaren zal mestuitspoeling een knelpunt blijven voor de kwaliteit van grondwater dat is bestemd voor drinkwaterproducite, aldus het RIVM.
Momenteel loopt er een bestuursakkoord voor 36 grondwaterbeschermingsgebieen. Mocht dat niet genoeg effect hebben dan volgen via de Omgevingswet vanaf volgend jaar extra maatregelen. In ruim een kwart van de gorndwaterwinnningen zijn bestrijdingsmiddelen een probleem. Ook dit zal nog tientallen jaren zo blijven, verwacht het RIVM. Er zijn afgelopen jaren verschillende landelijke en regiongale maatregelen genomen tegen uit- en afspoeling. Desondanks zijn volgens de rapporteurs de doelen niet gehaald. Ook hier kan de Omgevingswet vanaf volgend jaar mogelijk ingezet worden.
Hogere tarieven
De drinkwaterbedrijven willen meer ruimte om de tarieven te verhogen. Ze vinden dat nodig om investeringen te bekostigen in drinkwaterzuivering en -besparing en om nieuwe productielocaties op te zetten. Dat laatste is nodig omdat de vraag naar drinkwater alleen maar toeneemt, mede door de warmere zomers.
