Verduurzaming komt niet zomaar uit de markt

Die conclusie dringt zich weer eens op uit een rapportage van de Autoriteit Consument en Markt (ACM), in combinatie met een consumentenpeiling. Prijs is zo’n sturende factor voor mensen in de winkel, daar valt amper tegenop te boksen. Slechts 5% (!) van de consumenten is bereid echt flink meer te betalen voor dure, duurzame producten. Laat dat nou toevallig net overeenkomen met de omvang van de markt voor biologisch.

ACM gaat nogal ver in haar eigen conclusies. Als de consument (‘de markt‘) de kar van verduurzaming niet kan trekken, zit er wellicht uiteindelijk niets anders op dan die boerenbedrijven opkopen en uit productie halen die niet willen of kunnen verduurzamen. Hier is wel wat op aan te merken. Schoenmaker, hou je bij je leest; de ACM gaat over mededinging en marktwerking, niet over saneringsbeleid van de landbouw. Je zou van deze organisatie iets anders verwachten dan de mantra ‘krimp van de veestapel’ als antwoord op alle problemen.

Samenwerking in de keten

Nog een kanttekening. Inderdaad, de vrije markt faalt. Meerkosten voor het milieu worden afgewenteld op volgende generaties. Maar er zijn andere recepten dan saneren en productie weghalen. Er zijn succesvolle voorbeelden van ketensamenwerking die verduurzaming bevordert. De introductie van het Beter Leven-keurmerk is er een van, en van vroeger de overstap van Nederlanders op scharreleieren in plaats van batterij-eieren. In beide gevallen was wel wat duw- en trekwerk nodig van ngo’s en daarna ketenpartijen, en ja, ook van de overheid, maar dan niet in de rol van saneerder.