Foto: Canva
De afgelopen week las ik in de media over twee faillissementen van bedrijven die zich inzetten voor een duurzame voedseltransitie.
Een bedrijf focuste op duurzame voedselproductie via een korte-ketensamenwerking, terwijl het andere bedrijf reststromen omzette in herbruikbare producten (upcycling). Deze voorbeelden passen naadloos bij de transitie die de voedselsector moet doormaken. Toch blijkt dat in ons huidig economische systeem het (nog) ontbreken van een verdienmodel van deze bedrijven een obstakel voor succes is. Drie vermoedelijke oorzaken:
1. Schaalvergroting en kostprijs
Er is grotere productieomvang nodig om de kostprijs te kunnen verlagen, dit vergt tijd en investeringen. Een hogere (kost)prijs kan de vraag van de consument in negatieve zin beïnvloeden. Een kip-eidilemma.
2. Lange trajecten en strenge eisen
Zoals journalist Jeroen Smit aangaf in het NPO-programma Kaas zonder koe, duurt het soms jaren voordat nieuwe producten (zoals in zijn programma precisie-gefermenteerde kaas) op de markt kunnen komen. Ook hier speelt schaalvergroting een rol, maar daarnaast stellen voedselautoriteiten strenge eisen. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor kweekvlees.
3. Het juiste moment
Voor onder andere banken is het lastig te bepalen wanneer duurzame initiatieven gefinancierd kunnen worden. Verdienmodellen moeten immers staan, zodat leningen kunnen worden terugbetaald. Wie kan het risico nemen voor een eventuele overbrugging?
Een oplossing ligt in een (economisch) systeemomslag gebaseerd op true value. Ketenpartners werken in dit systeem optimaal samen en zijn bereid risico te delen. Niet alleen op productiegebied, maar ook wat betreft verdienmodellen en duurzaamheidseisen. Externaliteiten (positief en negatief) op het gebied van sociale en ecologische waarde worden meegewogen.
Balans tussen volume, prijs en duurzaamheid
Er ontstaat hiermee een balans tussen volume, prijs en duurzaamheid. Door deze aanpak kan de noodzaak om snel op te moeten schalen worden verminderd en kan de time-to-market worden verkort. En verminderen we de kans dat bedrijven die bijdragen aan een duurzame voedselketen failliet gaan voordat ze goed en wel begonnen zijn.
Hoe treurig ook, die faillissementen zijn voor mij een extra motivatie om te blijven werken aan een voedseltoekomst die waarde creëert voor iedereen!
