We hebben haast!

Aan het eind van vorig jaar verschenen er, zoals gebruikelijk, evaluatierapporten die een licht wierpen op de cijfers van de afgelopen jaren.

Het RIVM rapporteerde dat het percentage Nederlanders met overgewicht zal oplopen tot 64 in 2050. In 2022 was dit nog 50%. Het KNMI meldde dat 2024 het warmste jaar ooit was sinds het begin van de metingen in 1901. Het Wereld Natuur Fonds (WNF) benadrukte dat de biodiversiteit in een alarmerend tempo achteruitgaat: volgens het Living Planet Report zijn populatiegroottes van zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen en vissen sinds 1970 gemiddeld met 73% afgenomen. Ondertussen hebben we gehoord dat de grens van 1,5 graad opwarming inmiddels is bereikt.

Zoals elk jaar beginnen we ook nu met goede voornemens. Dit jaar zouden die zich echter moeten richten op de aanpak van deze urgente problemen. We moeten negatieve trends ombuigen naar neutrale of zelfs positieve ontwikkelingen. En dat moet snel gebeuren, want hoe eerder we beginnen, hoe beter. We hebben haast!

Iedereen moet bijdragen

In de afgelopen decennia is er veel gesproken en gedebatteerd. Sommigen wijzen naar bedrijven, anderen naar de overheid, terwijl weer anderen vinden dat burgers hun gedrag moeten aanpassen. En dan zijn er ook mensen die geloven dat alles vanzelf wel goedkomt. Het resultaat? Iedereen wijst naar elkaar, niemand neemt verantwoordelijkheid, en er gebeurt weinig.

Mijn standpunt is simpel: we moeten stoppen met discussiëren over wie verantwoordelijk is. Het antwoord is namelijk duidelijk: iedereen moet bijdragen.

Daarbij is het essentieel dat we het volhouden. Geen loze beloftes of tijdelijke acties, maar een gezamenlijke en consequente, jarenlange inspanning, zodat we over een paar jaar kunnen evalueren waar we staan. Samen moeten we die negatieve trends ombuigen naar positieve lijnen. Dat kan alleen met samenwerking, vastberadenheid en een gevoel van urgentie. We hebben haast!

Laten we bijvoorbeeld als het gaat om een gezonde levensstijl niet blijven debatteren of de Schijf van Vijf beter werkt dan een suikertaks. We moeten alles aanpakken: de Schijf van Vijf promoten, schoolontbijten organiseren, een suikertaks invoeren, Nutri-Score vermelden op alle producten, groenten en fruit prominent plaatsen in kantines (nudging) en gezond voedsel betaalbaarder maken.

Imagocampagne rond plantaardig kan helpen

Een ander voorbeeld is de eiwittransitie. Om die te laten slagen, hebben we aantrekkelijke, lekkere vleesvervangers nodig. We willen dat mensen wennen aan een bord vol groenten, terwijl dierlijke producten duurder worden. Een sterke imagocampagne rondom plantaardige producten kan hierbij helpen, net als het standaard aanbieden van plantaardige melk bij koffie in de horeca (ook een vorm van nudging). Bovendien zou het mooi zijn als alle lunches bij overheidsinstellingen en bedrijven plantaardig zijn.

Kortom; het is tijd om de daad bij het woord te voegen. Geen eindeloos debat meer, maar concrete actie. Samenwerken, volhouden en met volle toewijding aan de slag. Alleen zo kunnen we de negatieve trends ombuigen en bouwen aan een gezondere, duurzamere toekomst. We hebben tenslotte haast!