Wees als een schildpad: ga voor de winst

Afgelopen zomer zag ik voor het eerst schildpadden zwemmen. Een ongelofelijk gezicht en enorm inspirerend. Wat kunnen we hiervan leren om dichter bij het planetary health voedingspatroon te komen?

Schildpadden halen overduidelijk al hun doelen, want ze zien er blakend van gezondheid uit. Sommigen zwemmen heel doelgericht langs. Anderen liggen in alle rust op een steen.  Misschien om te ontspannen, genieten, of reflecteren? Wat kunnen we hiervan leren om dichter bij het planetary health voedingspatroon te komen? Dit voedingspatroon, in 2019 door de EAT Lancet commissie geïntroduceerd, is een voedingspatroon met meer groente, fruit, volkoren graanproducten, peulvruchten, zaden en noten, én minder dierlijke voedingsmiddelen zoals vlees, vis, ei en zuivel. Het staat ook wel bekend als het ‘win-win-voedingspatroon’. Voor een gezonder mens, dier en planeet.

Les 1: Doelgericht

De eerste les is doelgerichtheid. De eindstreep wordt bereikt door alle stappen die achtereenvolgens gezet worden, niet alleen door die laatste stap op de finishlijn. Het win-win-voedingspatroon biedt veel ruimte voor alle spelers in het voedselsysteem om stappen te zetten. Of je nu werkt met groente- en fruit(producten), peulvruchten, dierlijke producten of bewerkte producten, er zijn altijd mogelijkheden om bij te dragen. Weet je waar je naartoe wilt? Wat betekent vooruitgang voor de stappen die jij kunt zetten? Hoe kun jij jouw netwerk en middelen inzetten om deze vooruitgang te realiseren? Kan de buitenwereld, zoals de tech- of kunstwereld, je helpen je doel te bereiken?

Les 2: Nek uitsteken

De tweede les is je nek uitsteken. Zeeschildpadden steken af en toe hun nek uit door zich boven de oppervlakte te laten zien. Ze moeten wel. En wij eigenlijk ook. Welk geluid kun je laten horen om binnen je eigen invloedsfeer beweging te creëren? Paul Behrens, een natuurkundige van de Universiteit Leiden, heeft de vijf meest effectieve strategieën geïdentificeerd waarmee individuen verandering kunnen bewerkstelligen. Eén daarvan is simpelweg: ‘begin met praten’. Deel de kleine stappen die je zet, want zelfs de kleinste beweging kan anderen inspireren en tot verandering aanzetten. Wacht niet op grootse veranderingen; deel je positieve ervaringen nu al. Zo bouw je hoop die niet gebaseerd is op optimisme, maar op acties. Schrijf bijvoorbeeld een column over schildpadden…

Les 3: Onder een steen liggen

De derde les is soms even onder een steen liggen. De schildpadden die ik zag waren soms bijna onzichtbaar, versmolten met de steen waar ze hun kop onder gestoken hadden. Misschien om even bij te komen? Dat gevoel kennen we allemaal wel: de lange weg naar verandering kan ontmoedigend zijn. Haal diep adem. Zoom uit en bepaal je koers. Zoek naar verbinding. Waar ligt het hefboompunt, dat kleine, strategische actiepunt waar een grote verandering van kan uitgaan?

Les 4: Doe iets

De vierde les is dat niks doen geen optie is. Uitgebroede schildpadden die in bescherming zijn opgegroeid en worden teruggezet in zee, moeten snel genoeg naar voldoende diepte zwemmen. Anders vallen ze ten prooi aan laag overvliegende vogels. De urgentie van de noodzaak om klimaatproblemen op te lossen wordt steeds duidelijker. Ook omdat weer- en natuurrampen steeds dichter bij huis plaatsvinden, is het inmiddels breed geaccepteerd dat er geen tijd te verspillen is. Partijen in het voedselsysteem die te lang wachten of te weinig doen, lopen het risico achter te blijven of niet meer relevant te zijn. Wie wil eindigen als schildpadsnack voor een overvliegende zee-arend?

De prachtige zeeschildpadden met hun zen-uitstraling en wijze lessen motiveren me om te blijven bouwen aan hoop, om een win-win-voedingspatroon dichterbij te brengen. In verbinding met anderen om de impact te vergroten. Wil je meedoen? Voor een gezondere toekomst van mens, dier en planeet! Begin vandaag nog: steek je nek uit, zet die eerste stap, ga gestaag en doelgericht voor de winst. Wees als een schildpad.