Foto: Canva
In dit artikel
De vleesindustrie heeft actief gelobbyd tegen de transitie naar een plantaardig voedselpatroon en preventief gezondheidsbeleid in de EU. Dat is één van de voorbeelden in het rapport van de World Health Organisation (WHO) over hoe vier industrieën in de Europese regio 2,7 miljoen doden per jaar veroorzaken.
Alcohol, tabak, ultrabewerkt voedsel en vervuiling door fossiele brandstoffen zijn elk jaar deels of volledig de oorzaak van 2,7 miljoen doden in Europa. Door een te hoge blootstelling aan deze schadelijke producten ontwikkelen mensen niet-overdraagbare ziekten (NCD’s), zoals hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. Het WHO-rapport omschrijft ‘bedrieglijke tactieken’ die door deze vier industrieën worden gebruikt om beleid dat de sterfte aan NCD’s wil minimaliseren te dwarsbomen. Zij lobbyen, gebruiken marketing gericht op kinderen en verspreiden desinformatie via de media om hun eigen commercieel belangen te beschermen.
De vleesindustrie en de Boer-tot-Bordstrategie
Het rapport illustreert hoe de lobby van de vleesindustrie succesvol de Boer-tot-Bordstrategie verzwakt. De strategie was gericht op een transitie naar een plantaardig dieet, omdat een vleesrijker voedselpatroon bewezen onduurzaam en ongezond is. Hierbij legt de commissie ook een link naar het voorkomen van NCD’s door een gezonder, eerlijker en duurzamer voedselpatroon. Door machtsconcentratie in de vleesindustrie zijn er slechts vijf vleesbedrijven met zeer veel invloed in Europa: JBS S.A., WH Group, Danish Crown, Tyson en Cargill. Deze vijf bedrijven worden als voornaamste stakeholders door de Europese Unie betrokken bij het maken van beleid. Zij hebben die toegang gebruikt om actief te lobbyen tegen een gezonder en plantaardig voedselpatroon.
Lees ook: Stichting Dier&Recht: Meer EU promotie-subsidies naar dierlijke producten
Lobby, desinformatie en promotiesubsidie
De casus beschrijft hoe de vleesindustrie vervolgens op meerdere vlakken de Boer-tot-Bordstrategie aanvalt. De lobby van de vleesindustrie verzwakte de strategie door op sleutelpunten te wijzen op de onwenselijke economische en sociale schade. Dit soort grote bedrijven hebben ook de financiële middelen om voor hen voordelig wetenschappelijk onderzoek te financieren. Dit brachten de grote vleesbedrijven dan onder persaandacht en brachten onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek in diskrediet. Een initiatief om promotie van rood vlees te verbieden werd niet alleen geblokkeerd, € 4,5 miljoen van de EU-promotiesubsidie ging naar de campagne ‘Trots op EU-rundvlees’.
Onvoldoende beleid op marktconcentratie
Het economische beleid is volgens de WHO nu onvoldoende om ongewenste marktconcentratie van een schadelijke industrie tegen te gaan. Tien wereldwijde spelers domineren de vleesindustrie en beheersen de hele keten door strategische aankoop en fusies. Doordat grote bedrijven actief zijn in de veehouderij tot in de levering, kunnen zij lage prijzen opleggen aan producenten. Soms leveren producenten zelfs onder kostprijs. De goedkope vleesproductie stimuleert nog hogere vleesconsumptie. Tegelijkertijd zijn veehouders gedwongen tot intensiveren om de kosten laag te houden. Daar bovenop zijn veehouders in de EU vaak voor hun inkomen tot 50% afhankelijk van subsidies.
Lees ook: Sterk bewerkt voedsel: een dilemma voor mens en milieu
Ultra-bewerkt voedsel
Ultra-bewerkt voedsel wordt door de WHO aangemerkt als schadelijk, maar een duidelijke definitie ontbreekt. In voornaamste oorzaken voor NCD’s komen een voedselpatroon hoog in verwerkt vlees, natrium, transvetzuren en suikerrijke dranken voorbij. De pijlen worden in verschillende casussen met naam en toenaam gericht op de grote vijf bedrijven in de Europese vleesindustrie, Coca-Cola en McDonald’s. De WHO stelt dat hun omvang en dominantie hen veel macht geeft.
